Czym jest i jak działa Rejestr Należności Publicznoprawnych?

Rejestr Należności Publicznoprawnych prowadzi działalność w oparciu o Ustawę z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Celem rejestru jest dochodzenie zaległych wierzytelności publicznoprawnych. Gromadzi dane dłużników posiadających zaległości w kwocie min. 5000 zł wraz z odsetkami. Kto może zostać wpisany do Rejestru Należności Publicznoprawnych?

Rejestr Należności Publicznoprawnych – co to jest?

Od 13 czerwca 2018 roku weszły w życie przepisy rozporządzenia Ministra Finansów dotyczące Rejestru Należności Publicznoprawnych. Określają one sposób oraz tryb korzystania z rejestru, a także zasady umieszczania w nim zadłużonych. W systemie teleinformatycznym Rejestr Należności Publicznoprawnych jest prowadzony przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Rejestr prowadzi swoją działalność w oparciu o przepisy prawne zawarte w Ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Osobami uprawnionymi do wpisania dłużnika do rejestru są:

• naczelnik urzędu skarbowego,
• jednostka samorządu terytorialnego reprezentowana przez organ wykonawczy.

Celem Rejestru Należności Publicznoprawnych jest dochodzenie zaległych wierzytelności publicznoprawnych oraz zwiększenie bezpieczeństwa zawierania umów w obrocie gospodarczym. Dzięki rejestrowi dłużników, przedsiębiorca, który zastanawia się nad rozpoczęciem współpracy z nowym kontrahentem, może wcześniej wejść w posiadanie informacji na jego temat. Pozwoli mu to na uniknięcie ryzyka oraz błędnych decyzji.

Rejestr dłużników – kto i za co może do niego trafić?

W Rejestrze Należności Publicznoprawnych można znaleźć informacje dotyczące zaległości pieniężnych z odsetkami. W rejestrze możliwe jest umieszczenie informacji o długu, który:

• podlega egzekucji administracyjnej, a jego wierzycielem jest naczelnik urzędu skarbowego lub jednostka samorządu terytorialnego,
• wynika z określonych podstaw, na przykład z deklaracji podatkowych, mandatów, wyroków sądowych itp.,
• wynika z decyzji, postanowienia bądź innego orzeczenia, które jest ostateczne,
• wynika bezpośrednio z przepisów prawnych.

Przepisy prawne dokładnie określają również podmioty, które mogą zostać umieszczone w Rejestrze Należności Publicznoprawnych. Zaliczyć do nich można:

• osoby fizyczne,
• osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą,
• osoby prawne bądź jednostki organizacyjne niebędące osobą prawną,
• nierezydenci będący osobami fizycznymi, osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą.

Za jaką zaległą kwotę dłużnik może trafić do rejestru? Ustawodawca określił minimalny próg długu równy 5000 zł. Na wskazaną sumę mogą składać się zarówno dług główny, jak i naliczone od niego odsetki. Osoba posiadająca zadłużenie w kwocie niższej niż 5000 zł, nie może być wpisana do Rejestru Należności Publicznoprawnych.

Rejestr Należności Publicznoprawnych – jakie dane gromadzi?

W rejestrze dłużników umieszczane są informacje określone w przepisach prawnych zawartych w art. 18b § 2 pkt 1 Ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W Rejestrze Należności Publicznoprawnych znajdują się następujące dane odnośnie do dłużników będących osobami fizycznymi:

• imię i nazwisko,
• numer PESEL bądź data urodzenia,
• NIP lub REGON.

Jeżeli do rejestru zostaje wpisana osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, ujawnieniu podlegają następujące dane:

• firma – nazwa i dokładny adres,
• NIP lub REGON.

Jakie dane zostają ujawnione w przypadku nierezydentów, którzy są dłużnikami? Ustawodawca wskazał w tym przypadku poniższe informacje:

• kraj wydania oraz numer paszportu,
• numer identyfikacyjny nadany w innym kraju odnoszący się do osób fizycznych,
• adres siedziby w przypadku przedsiębiorstw, które nie posiadają numeru NIP.

Ważne! W Rejestrze Należności Publicznoprawnych, oprócz danych dłużnika, znajdzie się również zapis dotyczący wierzyciela, wysokości długu oraz odsetek, podstawy prawnej należności.

Jak sprawdzić, czy ktoś jest dłużnikiem?

Do uzyskania danych znajdujących się w Rejestrze Należności Publicznoprawnych są uprawnione następujące podmioty:

• wierzyciele,
• osoby zainteresowane,
• organy egzekucyjne,
• sądy i prokuratury,
• BIG,
• szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

Dane gromadzone w Rejestrze Należności Publicznoprawnych są udostępniane za darmo, podobnie jak informacje zawarte w ERIF. Ich ujawnienie jest zgodne z prawem i nie narusza tajemnicy skarbowej. Informacje zgromadzone w rejestrze są udostępniane na wniosek przekazany przez portal podatkowy administracji podatkowej. Wniosek musi zostać uwierzytelniony przez profil ePUAP. Otrzymane dane mogą być przechowywane przez 90 dni. Nie wolno ich udostępniać innym osobom.

Ważne! Udostępnienie informacji dotyczących osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej, wymaga upoważnienia dłużnika. Musi ono mieć formę pisemną. Jest ważne przez 2 miesiące od momentu wystawienia.

Należy pamiętać, że osoba, która jest wpisana do rejestru może mieć utrudniony dostęp do produktów finansowych: kredytów gotówkowych, pożyczek online. Dlatego jeśli przeglądaliśmy ostatnio serwis https://pozyczkaportal.pl/ w poszukiwaniu pożyczki, pamiętajmy, że pożyczkodawcy mają dostęp do danych RNP.

Wpis do Rejestru Należności Publicznoprawnych – czy wierzyciel musi zawiadomić dłużnika?

Czy wierzyciel jest zobowiązany do poinformowania dłużnika o zamiarze wpisania go do Rejestru Należności Publicznoprawnych? Tak. Ma on obowiązek dostarczenia dłużnikowi zawiadomienia o możliwych konsekwencjach nieuregulowania długu, podobnie jak w przypadku wpisu do KRD. Zgodnie z przepisami prawnymi zawartymi w wyżej wymienionej ustawie, obowiązek wysłania powiadomienia odnosi się do należności wyższych niż czterokrotność kosztów upomnienia. Obecnie kwota ta jest równa 46,40 zł.

Wierzyciel może umieścić dłużnika w rejestrze najwcześniej po 30 dniach od momentu wysłania zawiadomienia o możliwości ujawnienia jego danych. Jeżeli w ciągu miesiąca dłużnik nie uregulował posiadanego zobowiązania finansowego, wierzyciel wprowadza jego dane do systemu teleinformatycznego.

Osoba umieszczająca dane dłużnika w rejestrze ma obowiązek dokonywania aktualizacji należności. Co to oznacza? Jeżeli dłużnik zmarł, wierzyciel jest zobowiązany do odnotowania tej informacji w rejestrze. Wierzyciel musi również wykreślić wpis, jeśli obowiązek uregulowania długu wygaśnie, wyrok straci swoją wykonalność lub sprzeciw dłużnika zostanie uznany.

Wpis do rejestru – co na to dłużnik?

Dłużnik, którego dane zostały umieszczone w Rejestrze Należności Publicznoprawnych, ma prawo do sprzeciwu. Przysługuje mu ono od momentu otrzymania zawiadomienia o możliwości wpisu do rejestru i trwa do chwili, w której informacje znajdują się w rejestrze. Sprzeciw można wnieść bezpośrednio u wierzyciela.

Ważne! W dokumencie dłużnik powinien określić swoje żądanie, czyli na przykład usunięcie wpisu z rejestru bądź jego zaniechanie. Niezbędne jest również poparcie swojej tezy stosownymi dowodami. Wierzyciel może:

• uwzględnić sprzeciw,
• odrzucić sprzeciw,
• nie dopuścić zgłoszonego sprzeciwu.

W ostatnim z wymienionych przypadków, dłużnik może wnieść zażalenie do organu odwoławczego. Należy mieć na uwadze fakt, iż wierzyciel nie ma wskazanego konkretnego terminu rozpatrzenia wniosku.